[7 Loại lãng phí] – Lãng phí do vận chuyển, nguyên nhân, nhận diện và giải pháp

Vận chuyển là một trong 7 loại lãng phí của sản xuất tinh gọn (Lean manufacturing), nó là sự di chuyển không cần thiết của nguyên vật liệu, phụ tùng, bán thành phẩm hay thành phẩm từ nơi này tới nơi khác. Việc loại bỏ hoặc giảm được lãng phí này trong tổ chức, doanh nghiệp của bạn sẽ giúp bạn tiết kiệm được rất nhiều thời gian và chi phí.

Nguy cơ lãng phí do vận chuyển

Lãng phí do vận chuyển là một trong những nguyên nhân gây lãng phí đáng báo động mà hầu hết mọi doanh nghiệp đều mắc phải, nó hiện hữu trong khu vực làm việc nhiều đến mức người ta coi nó như là một hoạt động tất nhiên phải có.

Việc vận chuyển không cần thiết hoàn toàn không làm tăng thêm giá trị cho sản phẩm hoặc dịch vụ của bạn mà nó còn gây ra nhiều ảnh hưởng như giảm năng xuất, chất lượng, kéo dài thời gian cung cấp sản phẩm dịch vụ, hư hỏng hoặc mất sản phẩm, gây thêm các sai lỗi. Thêm vào đó bạn còn phải tốn một khoảng chi phí không hề nhỏ cho thiết bị vận chuyển, người vận hành, đào tạo, cảnh báo an toàn, không gian cho việc vận chuyển, …

Việc vận chuyển không hợp lý còn có nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe của công nhân viên tham gia vận chuyển và tăng rủi ro về an toàn lao động.

Nguyên nhân dẫn đến lãng phí vận chuyển

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến lãng phí do vận chuyển dưới đây là một số nguyên nhân mà Vietquality muốn giới thiệu tới các bạn:

Bố trí mặt bằng không hợp lý: Bố trí mặt bằng sản xuất là sự sắp xếp các loại máy móc, thiết bị, khu vực sản xuất, dòng nguyên liệu, sản phẩm trung gian giữa các công đoạn và cả thành phẩm… Bố trí mặt bằng sản xuất cần thoả mãn yêu cầu về không gian, tối thiểu chi phí vận hành và hao tổn nguyên vật liệu. Bố trí mặt bằng không hợp lý sẽ làm tăng sự vận chuyển hoặc di chuyển không cần thiết, kéo dài thời gian sản xuất và có thể gây khó khăn trong việc vận hành hoặc sửa chữa.

Ví dụ như nếu kho cách xa khu vực sản xuất sẽ dẫn đến lãng phí về thời gian, con người, máy móc để vận chuyển nguyên vật liệu tới khu vực sản xuất và sản phẩm ngược lại kho để lưu trữ. Hoặc nếu các công đoạn sản xuất được bố trí không hợp lý sẽ dẫn đến lãng phí trong việc vận chuyển nguyên vật liệu giữa các công đoạn sản xuất.

Quá trình sản xuất kém: Quá trình sản xuất kém là những quá trình sản xuất gồm nhiều bước trung gian, nhiều công đoạn không cần thiết hay đầu ra của công đoạn trước không được sử dụng tức thời cho công đoạn tiếp theo. Quá trình sản xuất kém dẫn đến việc vận chuyển hoặc di chuyển nguyên liệu, trang thiết bị, bán thành phẩm một cách không cần thiết gây ra lãng phí.

Sản xuất quá mức: Sản xuất dư thừa cũng là một nguyên nhân gây nên lãng phí vận chuyển. Nguyên nhân là sản xuất dư thừa sẽ dẫn đến tồn kho và các sản phẩm sẽ phải vận chuyển ra khắp các kho, các cơ sở để lưu trữ, còn các bán thành phẩm phải di chuyển ra kho để lưu trữ và khi cần sản xuất lại phải vận chuyển ngược trở lại.

Quản lý và kiểm soát kém: Nếu doanh nghiệp không có phương pháp quản lý, kiểm soát, đánh giá hiệu quả công việc tốt thì thời gian vận chuyển sẽ tăng và lãng phí của doanh nghiệp sẽ nhiều hơn. Như trong một số trường hợp, người vận chuyển cố tình di chuyển chậm hơn hoặc chọn quãng đường dài hơn để giảm thời gian làm việc. Hoặc nếu kho không có quy định chỗ để cụ thể, rõ ràng, thì hàng được đưa vào kho hằng ngày, dẫn đến có những hàng cần lấy lại để ở phía trong và bạn phải vận chuyển những hàng bên ngoài ra mới có thể lấy được.

Giải pháp loại bỏ lãng phí vận chuyển

Việc loại bỏ hoàn toàn lãng phí do vận chuyển trong quá trình sản xuất, vận hành là không thể nhưng bạn có thể rút ngắn khoảng cách, giảm thời gian và nguồn lực cho vận chuyển. Về cơ bản, lãng phí do vận chuyển phải được hiệu chỉnh lại bằng cách thiết kế, bố trí lại để tạo nên sự hài hòa giữa các hoạt động.

Bố trí mặt bằng hiệu quả

Giải pháp tối ưu nhất để giảm lãng phí do vận chuyển là bố trí lại mặt bằng cho phù hợp. Việc bố trí mặt bằng hợp lý sẽ giảm được những vận chuyển không cần thiết dẫn đến nhịp độ sản xuất nhanh hơn, tăng năng xuất, tận dụng được tối đa nguồn lực và tiết kiệm được không gian.

Bạn có thể tham khảo ví dụ bên dưới về sử dụng thiết bị và mặt bằng hiệu quả: Bố trí theo sơ đồ truyền hình chữ U (sơ đồ B), sẽ giúp tận dụng được tối đa về nhân công, mặt bằng, giảm được việc vận chuyển giữa các công đoạn, giúp quá trình sản xuất theo dòng chảy liên tục và dễ kiểm soát.

Áp dụng một số công cụ trong sản xuất tinh gọn

Sử dụng sơ đồ chuỗi giá trị (Value Stream Map) để giảm những bước và công đoạn không cần thiết trong quá trình và tất nhiên loại bỏ được những bước hoặc công đoạn không cần thiết sẽ tiết kiệm được rất nhiều thời gian và tiền bạc.

Hay áp dụng một số công cụ Lean như  Just In Time, dòng chảy liên tục (Continuous flow), Kanban, Heijunka để giảm lãng phí vận chuyển do sản xuất dư thừa, hàng tồn kho. Không chỉ thành phẩm sản xuất dư thừa mới gây ra lãng phí mà cả trong các công đoạn, chẳng hạn như  1 công đoạn sản xuất quá nhiều chi tiết thì những chi tiết đó phải được đưa đi lưu trữ và khi cần thiết mới đem vào sử dụng, như vậy bạn vừa phải lãng phí  vận chuyển, vừa tốn mặt bằng để bảo quản và lưu trữ.

Phương pháp khác 

Ngoài ra, lãng phí do vận chuyển còn có thể được giảm thiểu thông qua các giải pháp khác như sắp xếp lại kế hoạch sản xuất để giảm việc đi lại giữa các công đoạn, bộn phận, bố trí nhân sự phù hợp, có phương pháp quản lý và kiểm soát một cách hiệu quả, …

Ví dụ, kho của bạn nên quy đinh chỗ để cụ thể, rõ ràng và phải được kiểm soát nghiêm ngặt để tránh trường hợp hàng được đưa vào kho hằng ngày với số lượng lớn, người vận chuyển không để đúng quy định, dẫn đến có những hàng cần lấy lại để ở phía trong và bạn phải vận chuyển những hàng bên ngoài ra mới có thể lấy được. Việc vận chuyển vừa mất thời gian vừa dễ có nguy cơ gây hư hỏng hàng hóa.

ThuHuong