Nguyên nhân gốc rễ là gì?

5,009

Vấn đề không tự sinh ra cũng không tự mất đi. Mỗi vấn đề xảy ra đều có một hoặc nhiều nguyên nhân của nó. Từ xa xưa đã có câu là diệt cỏ phải diệt tận gốc. Vậy để diệt được cỏ thì trước hết phải lần ra được cái gốc của nó cái đã. Ở bài viết này, mời các bạn cùng Vietquality tìm hiểu về nguyên nhân gốc rễ của vấn đề (bộ rễ của đám cỏ).

Nguyên nhân gốc rễ (Root Cause) là gì?

Cụm từ nguyên nhân gốc rễ (Root cause), nghe rất quen thuộc. Nhưng để thực sự hiểu và tìm ra được cái gọi là nguyên nhân gốc rễ thì lại không đơn giản. Có những vấn đề có thể thấy ngay hoặc dễ dàng để thấy được nguyên nhân gốc rễ và ngược lại. Trong trường hợp phức tạp hơn, thì vấn đề xảy ra là kết (hậu) quả từ một loạt các nguyên nhân ở các cấp khác nhau hợp thành. Hay nói cách khác, nguyên nhân này dẫn tới nguyên nhân khác, cứ thế cho đến khi tạo thành vấn đề mà ta thấy được. Chúng có thể được tách bóc thành các cấp như sau:

Triệu chứng – symptom: đây là những dấu hiệu (bệnh trạng) của vấn đề hiện tại
Nguyên nhân cấp 1 – first-level cause: nguyên nhân trực tiếp gần nhất dẫn đến vấn đề
Nguyên nhân cấp cao hơn (cấp 2, 3…) – higher-level cause. Đây là những nguyên nhân dẫn đến nguyên nhân cấp kế tiếp. Nguyên nhân cấp 1 là từ cấp 2 mà có. Nguyên nhân cấp 2 lại bởi cấp 3 mà ra… Tuy chúng không trực tiếp gây ra vấn đề, nhưng chúng lại là đầu dây mối nhợ trong chuỗi nhân quả, để cuối cùng là vấn đề xảy ra.

Những vấn đề mà được tạo thành bởi những (cấp) nguyên nhân phức tạp như vậy, thì nguyên nhân cấp cao nhất chính là nguyên nhân gốc rễ. Hay còn gọi là u nhọt của cả chuỗi nhân quả. Cắt được nó là giải quyết được vấn đề.

Ví dụ: Hôm qua thức khuya xem phim làm sáng ngủ trễ, vội vội vàng vàng quên mang áo khi đi ra ngoài, xui thay mắc mưa về bị cảm. Khi đó, vấn đề bị cảm có:

Nhức đầu, sổ mũi, ho là triệu chứng
Nguyên nhân trực tiếp là mắc mưa
Nguyên nhân cấp 2 là đi vội
Nguyên nhân cấp 3 là dậy trễ
Nguyên nhân cấp 4 (cao nhất) là thức khuya

Vậy, nguyên nhân gốc rễ của trận cảm này là do thức khuya

Phân loại nguyên nhân gốc rễ

Trong lĩnh vực sản xuất và chất lượng, tùy thuộc vào cách định nghĩa hay sử dụng cách gọi của từng tổ chức có thể khác nhau. Nhưng nhìn chung, có hai nguồn nguyên nhân gốc rễ như sau:

Nguyên nhân gốc trực tiếp: là nguyên nhân cụ thể dẫn dắt nên vấn đề. Thường thiêng về mặt kỹ thuật, còn gọi là Technical Root Cause (TRC)
Nguyên nhân gốc quản lý (Managerical Root Cause – MRC): là nguyên nhân thiên về mặt quản lý. Bao gồm nguyên nhân hệ thống (Ví dụ: chưa có quy trình, quy trình có lỗi, áp dụng sai…) và nguyên nhân từ lãnh đạo (Ví dụ: thiếu nguồn lực quản lý, kiểm soát…) hoặc là kết hợp cả hai. Nó tạo tiền đề cho sự tồn tại hay xuất hiện của nguyên nhân gốc trực tiếp

Bên trên là sơ lược về nguyên nhân gốc rễ. Vậy, làm thế nào để loại bỏ được nó? Mời các bạn tham khảo kỹ thuật phân tích nguyên nhân gốc rễ để cùng tìm rễ và diệt cỏ tận gốc.